Toyuncak Dergisi Oyuncak Sektörü, Oyuncakçılar, Yerli Oyuncak
Son olarak Ekonomi Bakanlığı Ürün Güvenliği ve Denetimi Genel Müdürlüğünün 11.07.2017 Tarih yazılarında
1-Telsiz ve Telekomünikasyon Terminal Ekipmanlarının İthalat Denetimi Tebliği (2017/8)
2-CE İşareti Taşıması Gereken Bazı Ürünlerin İthalat Denetimi Tebliği (Ürün Güvenliği ve Denetimi: 2017/9)
3-Oyuncakların İthalat Denetimi Tebliği (Ürün Güvenliği ve Denetimi: 2017/10)
4-Kişisel Koruyucu Donanımların İthalat Denetimi Tebliği (Ürün Güvenliği ve Denetimi: 2017/11)
5-Yapı Malzemelerinin İthalat Denetimi Tebliği (Ürün Güvenliği ve Denetimi: 2017/14)
Tebliğler kapsamındaki ürünlerin denetimlerinde test edilmiş test raporları mevcut olan ürünlerin tekrar numune alınarak test ettirileceği ve test ücretinin laboratuvara ithalatçı tarafından ödeneceği bildirilmiştir. Bu uygulama başlanmış ve şu anda hiçbir risk analizi uygulanmadan tüm firmaların ürünleri teste düşmektedir. Oyuncak sektörü diğer beş sektörden farklı olarak en fazla testin yapıldığı ürün gurubundadır. Örneğin ayakkabıda sadece pithalat testi yapılırken oyuncakta onu geçen sayıda test yapılmaktadır. Hiçbir ithalatçı firma denetimde kalacak bir ürünü bilerek ithal etmez. Bu ürünlerin tamamı zaten yüksek test ücretleri ödenerek ithal edilmektedir.
Denetmenin ne zaman gelip numune alacağı, bunun belirsizliği ve bekleme süresi Numune almak için konteynerlerin indirilmesi, açılması, bunun için gümrükten bir gün önce randevu almak gerekmektedir. Bir konteynerde 20’den fazla ürün bulunabilmektedir. Bu da konteynerin tamamen boşaltılması malların zarar görmesi demektir. Ayrıca her konteyneri açılması gümrük yetkilisinin gözetiminde yapılmaktadır. Tüm bu işlemler için ücret ödenmektedir.
1 – Testler
11.07.2017 Tarih ve E.76056 Sayılı yazılarında 2017/8-9-10-11-14 sayılı ÜGD Tebliğleri kapsamında risk analizi çerçevesinde tekrar teste tabi tutulacağı belirtilen ürünler içinde oyuncaklar dışındaki tüm ürünlerde yapılan test sayısı ikiyi geçmemektedir. Oysa oyuncaklarda 20’ ye yakın test yapılmaktadır. Test ücretleri de çok yüksektir. Ürünün tutarına yakın hatta aşan miktarda test ücretleri ile karşılaşılmaktadır. Bu uygulamaya en kısa sürede son verilmediği durumda oyuncak sektörünü bitirme noktasına getiren bir uygulama olacaktır. Ayrıca, alınan numuneler akredite laboratuarlara gönderilmektedir. Bu laboratuvarların tamamı yabancı laboratuvarlardır. Sadece Yönetmelik değişikliği ile ek olarak getirilen testlerle ilgili olarak bir üyemizin gönderdiği aşağıdaki mail konuyu özetlemektedir.
“Zaten Yönetmelik değişiklikler ile talep edilen TCEP, TCPP, TDCP, Bisfenol A, Formamid gibi testler için de bir örnek vermek istiyorum. Yine yılbaşında yüklemesini planladığımız bir ürün grubumuz var. 9 üründen oluşuyor. FOB bedeli 30,000 USD olan bu ürünlerde sadece TCEP, TCPP, TDCP için alınan test fiyatı 13.000$. Sadece bu testler için ilave ek maliyet anlamına geliyor ki bu maliyetler eklendiğinde bu ürünlerin satılması imkânsız hale geliyor. Bu maliyetler ile uluslararası büyük oyuncak firmaları ile mücadele edemeyiz. Bizim işletmelerimizi kapatmamız ve piyasayı onlara bırakıp gitmemiz ile sonuçlanacak bir noktaya geliyoruz.” denmektedir. Bunlara ek olarak test edilmiş ürünlerin tekrar teste gönderilmesi sektörü etkileyecek. Testlerin ne zaman sonuçlanacağı belli değildir. Testler sonuçlanana kadar gümrüklerde bekleme, ardiye ücretleri de ayrı bir husustur. Ayrıca, test ücretlerinin test sonucunun ne olursa olsun firma tarafından ödenmesi hususu 4703 sayılı kanunun 10. Maddesine aykırıdır. Kanunda test sonucu olumsuz çıkması halinde firma tarafından ödenir denmektedir. Ülkemizde ve AB’deki hukukçularla yaptığımız görüşmelerde para ile ilgili işlemlerin kanunla düzenleneceğini talimatla olmayacağı belirtilmiştir.
2 – Güvensiz ürünler
Ayrıca bu uygulamanın illegal ve kaçak yollardan ülkeye giren oyuncak miktarını artıracağı kesindir.Yasal yollardan oyuncak ithal edenler zaten kayıt altında olup güvenli ürün getirmek zorundadır ve ithal ettiği her ürün denetlenmektedir. Hiç bir ithalatçı para ve emek harcayarak getirdiği ürünün güvensiz olması riskini alamaz. Piyasadaki güvensiz ürünler, gümrüklerde başka ürün olarak beyan edilerek farklı GTİP’ le yurda sokulan veya merdiven altı üretim yapılan ürünlerdir. PGD’ nin daha etkin yapılması sorunların çözümü için daha faydalıdır.
3 – İstatistikler ve Piyasa
Oyuncak sektörüyle ilgili yanlış bilinenlerden biri de dış ticaret istatistikleridir. TÜİK Sayfasında sektörel bazda istatistik rakamlarına girildiğinde oyuncaklar içinde, örneğin 2016 yılı için ihracat 107.809 $, ithalat 608.844 $ görülmektedir. Bunun içinde,
• Plastikten diğer ev, sağlık tuvalet malzemeleri,
• Resim, afiş boyaları,
• Bisikletler,
• Spor aletleri bulunmaktadır.
Bunlar oyuncak değildir. Bunlardan arındırılmış rakamlar 2016 yılı için, ithalat 415.365.111 $’dır. Oyuncak ithalatının son 5 yıllık ortalaması 400 milyon dolardır. Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de oyuncak sektörü ithalata dayalı bir sektördür. Dünyanın en büyük üreticisi Çin’dir. Amerika, AB ülkeleri ve diğer ülkeler Çin’den ithalat yapmaktadır. Ekonomi Bakanlığı bu uygulamayı kaldırmadığı taktirde İstanbul Fuar Merkezinde her yıl 26-29 Ekim tarihinde düzenlenen uluslar arası Kids Turkey oyuncak fuarının düzenlenememe riski bulunmaktadır. Bizim çocuklarımızda bir Avrupalının çocuğu gibi fonksiyonel oyuncaklarla oynama hakkına sahiptir. Biz de çocuk başına yıllık 25 dolar. Temennimiz sektörü yüzde yetmiş küçültecek bu uygulamanın biran önce kaldırılmasıdır.
Çağatay ÖZTÜRK
OYDER Genel Koordinatörü
